بتن از جمله مصالحی است که همواره در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار میگیرد. تلاش های فراوانی در جهت مقاوم سازی بتن صورت گرفته است اما این ماده پس گذشت چند سال دچار ترک خوردگی میشود که این ترک خوردگی ها عاملی برای نفوذ آب و رطوبت به میلگردهای به کار رفته در آن میشود. نفوذ آب و نم به سطح میلگردها در ساختمان باعث خوردگی و زنگ زدگی آنها میشود و اینگونه عمر مفید مصالح به کار رفته در ساختمان کاهش میابد.

روان کننده بتن به منظور بهبود قابلیت ها و کارایی بتن به آن افزوده می شود. در صورت ترکیب سیمان پرتلند با آب, کم بودن نیروی دافعه در بین ذرات سیمان باعث چسبیده شدن این ذرات به یکدیگر و ایجاد کلوخه می شود. افزودن روان کننده ها این کلوخه های ایجاد شده را از هم باز می کند و ذرات سیمان را پراکنده می سازد, پخش شدن ذرات سیمان و کاهش نیروی جاذبه بین آنها حرکت ذرات را آسان تر می کند. در این صورت بتن حاصل شده از خاصیت روانی بالایی برخوردار است و کارایی آن نیز نسبت به بتن بدون روان کننده بیشتر می باشد.

سه نوع روان کننده بتن وجود دارد:

1- روان کننده دیرگیر

2- روان کننده زودگیر

3- روان کننده  معمولی

روان کننده دیرگیر

روان کننده های دیرگیر با کاهش نسبت آب به سیمان میزان کارایی و روانی بتن را بالا برده و زمان گیرش اولیه آن را به تاخیر می اندازند. این روان کننده ها به دلیل ایجاد تاخیر در زمان گیرش بتن برای بتن ریزی در فصل تابستان و مناطق گرمسیری مناسب هستند. با استفاده از روان کننده های دیرگیر می توان از ایجاد ترک در سطح بتن, خزش و انقباض آن جلوگیری نمود. پمپاژ بتنی که با روان کننده ها مخلوط می شود راحت بوده و نیازی به افزایش آب ندارد. این افزودنی ها میزان چسبندگی مصالح را در بتن هایی که از دانه بندی مناسب برخوردار نیستند افزایش می دهند و برای بتن ریزی ستون ها, تیرها و دیوارهای برشی مناسب می باشند.

روان کننده زودگیر

روان کننده های زودگیر مدت زمان گیرش بتن را کاهش داده و برای بتن ریزی در آب و هوای سرد مورد استفاده قرار می گیرند. این روان کننده ها با افزایش کارایی و روانی بتن, پرداخت پذیری آن را نیز بهبود می بخشند و به میزان ۵ درصد آب اختلاط بتن را کاهش می دهند. این افزودنی های کاهنده بدون نیاز به آب بیشتر, عمل پمپاژ را آسان تر می کنند. روان کننده های زودگیر در بتن ریزی با مصالح سنگی و بتن ریزی توسط پمپ کاربرد دارند. علاوه بر آن این مواد را می توان به بتن هایی که از ترکیبات پوزولانی تشکیل شده اند نیز افزود.

روان کننده معمولی

روان کننده هایی که کارایی آنها در حد معمولی و مطلوب است به منظور بتن ریزی در آب و هوای معتدل مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از این افزودنی ها روانی و مدت زمان کارایی بتن را افزایش داده و با کاهش جداشدگی در روانی بتن مقاومت فشاری آن را نیز بالا می برد. این مواد را می توان به ملات های سیمانی, بتن های مسلح و معمولی افزود و در بتن ریزی درجا و بتن ریزی توسط پمپ نیز مورد استفاده قرار داد.

مزایای استفاده از روان کننده ها در بتن

نسبت آب به سیمان یکی از مهمترین عوامل موثر بر بهبود خواص مکانیکی بتن است. کاهش این نسبت باعث بهبود ویژگی های مکانیکی بتن و افزایش مقاومت و پایایی آن در برابر نفوذ آب می شود.
روان کننده های بتن, دوام بتن را در مقابل خشکی و یا رطوبت مداوم, ذوب شدگی و یخبندان مستمر و مواردی نظیر آنها بالا می برد.
این افزودنی های کاهنده آب با کاهش مصرف آب و سیمان مصرفی باعث افزایش روانی سیمان و شکل پذیری آن می شوند.
این مواد کارایی مورد نیاز در هنگام بتن ریزی را فراهم می کنند و با افزایش کارایی در مکان های دور از دسترس و قالب ها با آرماتور انبوه باعث سهولت در بتن ریزی می شوند.
این مواد افزودنی با کاهش میزان مصرف سیمان کارایی لازم را برای بتن فراهم کرده و باعث کاهش حرارت هیدراتاسیون در بتن خواهند شد.
کاهنده های آب بر زمان گیرش بتن تاثیرگذار هستند و انواع این کاهنده ها با توجه به مواد تشکیل دهنده خود اثرات مختلفی بر گیرش بتن می گذارند.
روان کننده ها با کاهش میزان آب اختلاط در اسلامپ باعث کاهش جمع شدگی سیمان و افزایش مقاومت بتن می شوند. کاهش آب اختلاط به نوع سیمان, نوع و مقدار افزودنی هایی نظیر خاکستر بادی و روباره, نحوه اضافه کردن افزودنی ها, مقدار هوا, نسبت آب به سیمان و نوع سنگدانه های سیمان بستگی دارد.
استفاده از روان کننده های بتن منجر به کاهش تخلخل خمیر سیمان و در نهایت نفوذناپذیری آن می شود. در بتن های حاوی روان کننده می توان با کاهش عیار سیمان مصرفی میزان نفوذپذیری بتن را کاهش داد که این امر ناشی از درجه حرارت بالای هیدراتاسیون می باشد.
 مواد افزودنی باعث افزایش کیفیت, مقاومت, دوام, کارایی و نفوذناپذیری بتن در برابر آب شده و اجرای عملیات بتن ریزی را آسان تر می کنند.